Sommigen noemen het een vrouwendingetje: geen ‘nee’ kunnen zeggen. Volgens mij is het een gesprekstechniek die je wel of niet kunt toepassen, of je nou een man of een vrouw bent. Speaking of: mijn eigen man, die vindt het heeel moeilijk om ‘nee’ te zeggen. Toen ik dat in het prille begin nog niet doorhad, sleepte ik hem dus zonder gêne mee naar familie verjaardagen, terwijl hij zelf dacht duidelijk aangegeven te hebben daar niet om staan te juichen. Later kreeg ik door dat als hij: “Mwja” zegt dat hij: “Nee” bedoelt. Ik denk dan: je kan toch ook NEE zeggen? Stukken duidelijker. En in sommige gevallen dus té duidelijk. 

Neem het geval van Femke. Zij zit met een potentiële opdrachtgever om tafel en ze bespreken een plan waar zij misschien wel een rol in kan gaan spelen. Van tevoren had ze zich er echt op verheugd, want de opdrachtgever is een goede relatie waarmee het klikt op zakelijk en persoonlijk vlak. Het onderwerp (dans!) is leuk en de fase van het project is leuk (nog niet begonnen!). Dus alles in Femke zegt: JA!

Maar dan neemt het gesprek een wending. Ze blijkt voor hele andere dingen gevraagd te worden dan waar ze goed in is en wat ze leuk vindt. De opdracht zou veel te lang duren naar haar zin. Bluh-momentje. De mensen waarmee ze dan zou gaan samenwerken wekken geen vertrouwen bij haar. Oef-momentje. Het gaat zelfs zover dat Femke denkt: “Dit gaat niet lukken zo, met deze opzet.” Afhaak-momentje to the max. 

Maar wat zeg je dan? Zeg je dan NEE, punt? 

Nou ehh, ja én nee. Laat het me uitleggen:

Natuurlijk zeg je NEE. Je moet duidelijk maken dat je het niet ziet zitten. Áls je dat direct door hebt tijdens het gesprek. Soms heb je alleen maar het onbestemde gevoel dat je niet jubelend JA kan roepen, omdat er iets is dat niet klopt en dan zeg je niet direct NEE. Maar dan laat je wel duidelijk weten dat je er even over na wilt denken, het op een rijtje wilt zetten, het wilt laten bezinken. Zo concreet mogelijk aangevuld met wat je afwegingen dan zijn en hoelang je de tijd vraagt om een besluit te nemen. 

Maar even terug naar het scenario dat alles in jou overduidelijk NEE schreeuwt. Dan zeg je dus duidelijk “Nee”, maar niet met een punt erachter. Dan leg je uit waar je wél voor gaat en laat zien dat wat nu besproken wordt daar te ver af ligt. Femke had dus kunnen uitspreken dat ze van projecten houdt met een korte doorlooptijd. Dat ze het beste tot haar recht komt als ze veel reuring moet maken en veel mensen moet optrommelen voor een event. Op die manier voelen de gespreksgenoten zich niet bot afgewezen en weten ze voor een volgende keer beter waar ze Femke voor kunnen wakker maken. De relatie is kortom niet geschaad, misschien zelfs wel verbeterd. 

Waarom ik hier een blog over schrijf

Ik vind het fijn als gesprekken gaan over de dingen die er echt toe doen. “Ja” zeggen waar je “nee” bedoelt draagt daar niet aan bij, maar een botte “NEE” zonder verdere uitleg ook niet. Ik hoop dan ook dat als je dit leest en herkent je een volgende keer beter de woorden kan vinden (en de tijd ervoor nemen om ze uit te spreken) die recht doen aan hoe je erover denkt. Of dat nou een Jubelende Ja is of een dikke vette NEE. 

Liefs, San & het team van de Vertelschool Rotterdam