Het is de laatste dag van het jaar (of misschien is het jaar 2020 zelfs al voorbij als je dit leest). Ik heb een bescheiden wens: zou je dit blog helemaal uit willen lezen? Dank je, dat doet me deugt. 

Ik wil je laten zien hoe je heel expliciet kan zeggen wat je van je publiek verlangt. 

Om 2 redenen: 

1. Het is mij ingepeperd tijdens de postdoctorale lerarenopleiding geschiedenis – en ik denk niet dat ik ooit nog uit die groef kom – je kan nog zo’n mooi verhaal vertellen, als de leerling niet snapt wat hij/zij ermee moet doen of ervan moet onthouden, heb je er niks aan.

2. Het is de meest gehoorde feedback in de training: Het doel van het verhaal is niet duidelijk. 

Kom ook in de groef (spreek uit als: the groove, voor meer leesplezier )

Wij zien in de training een paradox ontstaan: luisteraars willen een duidelijk verhaal, het kan ze niet expliciet genoeg zijn. Vertellers denken dat ze al heel duidelijk zijn en willen vooral voorkomen dat ze in herhaling vallen. De grap in de training is dat de deelnemers de rol van luisteraar en verteller continu afwisselen. Ze geven als luisteraar vaak de feedback dat de bedoeling van het verhaal niet duidelijk genoeg was. Als zij vervolgens aan de beurt zijn geweest met hun verhaal, horen ze precies díe feedback van hun mededeelnemer. Aaaargghh, hoe frustrerend is dat?! Wij kunnen met gerust hart de conclusie trekken: blijkbaar is het zo makkelijk nog niet om goed duidelijk te maken wat je wilt zeggen en wat je wil dat de ander ermee doet. 

Maar, geen nood: er is ten slotte ‘de groef’. Dit is wat ik leerde tijdens mijn lerarenopleiding: bedenk voor élke les: 

1. Wat is de kern van het onderwerp?
2. Wat wil je dat de leerling weet na deze les?
3. Wat wil je dat de leerling kan na deze les?
4. Waar wil je dat de leerling zich bewust van wordt? 
5. Wat wil je dat de leerling doet na deze les? 

Bij jou gaat het niet om leerlingen, maar om je publiek. Dat kan een collega aan je bureau zijn of een hele (virtuele) zaal vol met onbekenden. De vragen die je jezelf stelt om je praatje voor te bereiden zijn hetzelfde: wat is de kern van mijn verhaal en wat wil ik dat de luisteraar weet / kan / zich bewust van wordt / doet? 

Voorbeeld uit mijn praktijk

Laat ik nou eens een heel sprekend voorbeeld nemen uit mijn praktijk. Dit blog. 

De kern van mijn verhaal is: dat je expliciet moet maken wat de bedoeling van je verhaal is. Anders snapt de luisteraar het niet.

 Ik wil dat je weet dat je een duidelijke oproep aan je luisteraar(s) moet doen, zó duidelijk dat het ongemakkelijk voelt.

Ik wil dat je zelf zo’n expliciete oproep kan bedenken, bij elk verhaal dat je vertelt op je werk. 

Het zou mooi zijn als ook jij je er bewust van wordt dat je als luisteraar duidelijkheid prettig vindt, maar er moeite mee hebt om dat als verteller te zijn, omdat het snel overdreven voelt. 

Ten slotte is mijn absolute droomwens dat je vanaf nú expliciet gaat worden in wat je wilt zeggen met je verhaal en wat je van de luisteraar wilt. 

Hoe dan?

Expliciet maken wat de bedoeling is van je verhaal, hoe dan?! Onder andere dus door je voorbereiding: als je in dezelfde groef terecht gaat komen als ik, zal je je bij iedere uiting afvragen wat je van je publiek wilt. Door dat op die manier voor te bereiden, heb jij helder wat de bedoeling is van je verhaal en kun je dat automatisch beter overbrengen dan als je niet scherp voor ogen hebt wat je met je praatje wilt zeggen. Klinkt logisch toch? Maar er is meer wat je kan doen. 

Duidelijke tussenzinnen

“Wat ik echt belangrijk vind is: …..”

“Als ik íets mag kiezen wat je onthoudt uit dit praatje, is het dit: ….”

“Ik herhaal dit even, omdat ik dit zo belangrijk vind: ……”

“Al is er maar één van jullie die dit morgen direct gaat doen, dan ben ik al heel blij. Namelijk ……”

Gespitste oren, gegarandeerd. 

Een duidelijke oproep tot actie

Last, but not least maak je duidelijk wat je van de ander wilt. Wat wil je dat de luisteraar doet? Direct, morgen, of over een paar jaar? Ik heb je helemaal in het begin van dit blog gevraagd om hem uit te lezen. Ik heb je daarna uitgenodigd om gebruik te maken van de groef waar ik door de lerarenopleiding in ben beland. (Wat is de kern, wat wil je dat de ander weet / kan / zich bewust van is / doet?)

Nu wil ik je een laatste ding vragen: maak, de volgende keer dat je een praatje houdt op je werk, overdreven duidelijk wat je van je luisteraar(s) wilt. Doe een expliciete oproep aan ze. Voel misschien het ongemak van de overdrevenheid, alsof je een kleuter iets vraagt. Maar geniet ten volle van het effect: namelijk dat de mensen gaan doen waar jij om vraagt. Hallelujah, hoe lekker is dat? Jij houdt een helder verhaal, maakt duidelijk wat de bedoeling ervan is en de ander komt in actie. Whoop whoop, laat dat nieuwe jaar maar komen!

Het aller-, aller-, állerbeste gewenst voor 2021.  

Veel liefs,

Sandra de Haan & het team: 

Ferdi Jansen
Karina de Paepe
Sandra de Snoo
Suzan Vink
Tyche van Bommel